Кюнле кюнлени ауушдура, джылла джылланы оза, заманны чархы тохтаусуз алгъа барады. Уллу Ата джурт къазауат бошалгъанлы 65 джыл болду. Джуртубузну душманладан къоруулай 1941-чи джылны июнь айында къазауатха кетгенле джылдан джылгъа аз бола барадыла. Сау джашагъанла да саулукъларын тас этгендиле, кеслерин да къартлыкъ кючлегенди. Алай а, «къазауат» деген ачы сез энтда джюреклени сескекли этгенлей турады. Ол салгъан джарала алай дженгил сау болуб къалмайдыла. 4-5 джылны узагъына баргъан къазауатны юсюнден не къадар кеб айтылсада, джазылсада, аны ачыуу сёнгмейди. Хорлам кюнню келтирир ючюн кеб къыйыныбыз кетгенди. Документледе джазылгъан бла къарачайдан 15.600 адам урушда болгъандыла. Аладан 9 мингден артыкъ уланыбыз джаула бла сермешиуде, миллетибизни атын иги бла айтдыра, джигитлик кергюзюб джан бергендиле.
Уллу Ата джурт къазауатны ветераны Аджилени Далхатны джашы Абу Юсуфну да кеб тенги къанлы тюзледе къалгъандыла. Ол аланы атларын чыртда унутмайды. Гитче Къарачай районда Абу-Юсуфну танымагъан, билмеген, анга уллу сый бермеген, хазна адам болмаз. Къазауатха киргенинде анга къуру 19 джыл болгъан джаш болгъанды.
Анда, Краснодарда аскер училищеде окъуй тургъан заманда, ыйых кюнде эртденбла эшитгенди ол къазауат башланганды Германия бла деб. Училищеде кеб усталыкълагъа окъута эдиле, къазауатда не керекли эссе анга юрете эдиле. Фронт джуукълашыб къалды Абу-Юсуф окъууну бошагъынчы. Эрлай экзаменлени бошатыб бютеу училищени курсантларын барысын да Сталинград фронтха ашырыб джибердиле.Таулу джаш да аланы ичинде болады. Бир талай урушладан сора аны командир взвода этдиле, артда командир орудия болуб гаубицаладан, ауур тобладан 122-мм пушкаладан ата эди.
Абу-Юсуфну тобчулары джауну аскерлерине кеб халеклик келтиргенди. Сталинград шахарны алыргъа деб бютеу кючлерин да салыб чабхан гитлерчилени муратлары толмайды. Бизни аскерле артха турмай къанлы урушлада кеб джигитликле этгендиле. 1942-чи джыл июль айны ахыр кюнлеринде Аджи улу къаты урушлагъа кириб джаралы болады. Алайда этген джигитлиги ючюн «Къызыл джулдузну» ордени бла саугъаланады.
Кеб адам къырылды эки джанындан да, курсантла етгюр къазауат эте эдиле. Алайда Абу-Юсуф джаралы болады, ма бюгюн да турады табы, осколка билегини джартысын алыб кетген эди. Экинчи джаралы да бутундан болгъанды. Бек къыйналыб госпитальда сау болуб Сталинграддан къайытхандан сора Брянский, андан сора Украинский фронтлада болгъанды . Бир кюнАНЫ штабха чакъырыб Новосибирскеге барыргъа керексе аскер училищеге деб ары ашырдыла. Аны ууа къарачай халкъны бютеу барысын да Азиягъа ашыргъанларындан хапары да джокъ эди. Сора анда Новосибирседе бир къарачай джашха тюбеб къалады. Ол хапар айтады, бютеу къарачай миллетни сюрюб алыб келиб къралны джауу деген атны атаб Азиягъа къуйгъандыла, не ата, ана не сабий бир бирин табмай къум тюзлеге чачылгъандыла-дейди да къыйналадыла экисида.
Аджиланы Абу-Юсуф атасын, анасын излейди. Аланы табыб письмо джазады. Алай а къуллукъ этген джеринден юйюне джибермей таулу джашны джангыдан фронтха ашырадыла. 1945-чи джылны ал кюнлеринде , 4-чю Украин фронтха келеди, былайдан да Карпат таулада баргъан урушлагъа джибередиле. Бу джанында талай шахарны немецледен тазалагъандан сора Чехословакияны, Польшаны джерине келеди. Алайда Хорлам кюнге тюбейди. Абу-Юсуф къайда болса да кесини джуртун, миллетин унутмайды, кеб къыйын салыб, тамадаларына къагъыт джазыб 1948-чи джыл аскер къуллукъдан башына бош болуб, гвардиячы капитан чыны бла юйдегисине Къыргъызиягъа келеди. Ууакъ сабийле, эгечлери, къарнашлары сабан тюзледе ишлеб, анасы къыйын ауруб тургъанлай тюбейди. Ачдан, аурууладан адамланы къыйналгъанын керюб тамадалагъа барыб, айтыб азыкъ, аш бердиреди. Талас шахарда бухгалтер болуб ишлейди, Чотчаланы Азретни къызы Соня бла юйдеги къурайды. Анда 14 джылны туруб халкъыбыз ызына туугъан джуртуна къайтады. Абу-Юсуф райкомда инструктор, артда 2-чи секретарь болуб, андан сора Учкекен совхозда партком, «Терезе», «Схауат» совхозланы директору болуб ишлеб тургъанды.
Бу чырайлы, огъурлу адамны бетине къарасанг, кеб къыйылыкъ кергени белгилиди.Алай а джыллагъа кесин хорлатмагъанды. Аны келюн бюгюнлюкде да джарытыб, келтюрюб тургъан юйдегисиди. Юй бийчеси Соня бла Абу - Юсуф юч джаш бла эки къызны есдюргендиле. Аланы хар бири да кеслери сюйген къуллукълада ишлейдиле. Бир джашы – алимди, эки къызы да врачладыла, ала кеслери да Нарсана шахарда джашайдыла. Бу юйдеги кеблеге юлгюдю десек джангыллыкъ болмазбыз. Уллу къазанда бишген эт чий къалмайды дегенча бу уллу юйдегиде бир бирлерине сый бере биледиле.
Аллах биз сынагъанны сизге сынатмасын, келлик телюле тынчлыкъда, рахатлыкъда, джашарча этсин»- Алайды! Абу-Юсуфну сезлери.