Четверг, 25.04.2024, 22:47
Приветствую Вас, Къонакъ
Главная » Статьи » Статьи на родном языке

"ФАХМУНУ ДЖОЛУНДА"
«ХАЛКЪ СЮЙГЕН ДЖЫРЧЫ»

Къарачай-Малкъар халкъны арасында джырчыланы сыйлары бек мийикде болгъанды. Тойда болсун къуанчда болсун миллет аланы ауузларындан не чыгъарын шош болуб сакълаб тургъандыла. Ала джырдан сора да чамгъа накъырдагъа да уста болдгъандыла. Ол себебден халкъ джыйылгъан джерде бир чюйре затымы эслеб къоярла дегенден кеслерини юслерин кийимлерин джарашдырыб алай тургъандыла. Ол ашхы шартла бизни ата бабаларыбыздан бюгюнлюкге дери джетгендиле халкъыбыз не къыйынлыкъланы чексе да адетин намысын тас этмегенди.
Бусагъатда да Къарачайда да Малкъарда да белгили джырчы аны абадан къауум игирек танырыкъды джаш телюден эсе Джанатайланы Къапланны джашы Исмаилны айтыргъа боллукъду. Ол 1940 –чы джыл туугъанды. Ай медет ол бюгюнлюкге дери джашамады. 2007-чи джыл бу дуниясын ауушдуруб керти дуниягъа кетгенди. Аллах джандетли этсин.
Ол Нальчик шахарны музыкалы театрыны алчы солисти эди. Эресейни махтаулу артисти, Къабарты-Малкъарны кърал премиясыны лауреаты эди. Аны тышында кеб тюрлю саугъалары бардыла. Аланы барын да тизиб чыкъсанг бир бетге сыйынныкъ болмазла.
Исмаил кеси сау заманда да алагъа уллу эс белмей эди. Халкъны анга багъа бергени анга эм бек багъалы саугъаланы бири эди.
Ол кеси былый айтыучан эди адамны байлыгъы ол фахмусуду-ол халкъгъа бернилирге анга джараргъа керекди.
Исмаил этген муратларына джетгенди алай болса да кесини сюйген ишин бет джарыкълы баджарыб тургъанды. Аны джырларын Малкъарда Къарачайда да кебле таныйдыла.
Джанатайланы Исмаил гитчеликден огъунакъ кесини джолун сайлагъанды. Саулай джашауун ол джолдан таймай сюйген иши бла кюрешгенди.
Аны искусствону кенг джолуна биринчи атламы школда суратлау коллективде башланнганды. Джылла оза бара Исмаил усталыкъны баш дараджасына джетгенди.
Джанатай улу сахнада джашауда да керти уста болгъанды. Ол джырлаб башласа адамла сюйюб тынгылай эдиле.
Джырчыны усталыгъы неден белгилиди десегиз, тынгылагъан адам сейир болуб тынгылаб,кесини джарсыуларын унутуб, джыр бошалгъынчын башха дуниягъа тюшгенча болургъа керекди.
Исмаил адамлагъа ол затланы сингдирген адамланы бири болгъанды Анны ючюн да болгъан болур Исммаилны тюз халкъны арасында сыйы мийикде.
Бюгюнлюкде кесини джашауун джыр творчество бла байламлы этеме деген , кесин сахнаны «джулдузуна» санаргъа къыйын тюлдю. Тюрмсюнюнг ариу болса, ачханг кеб болса, хазыр музыкагъа аузунгу ариу къымылдата билсенг иш битгеннге санаргъа боллукъса. Тюнене музыка школа бла училищелени бошагъанла къысха заманны ичине «джулдузла» болгъандыла. Алгъын магъаналы ариу джырла бюгюнгю шоу-бизнесге керек болмайды.
Исмаил мийикге чыгъыб кесини сыйын келтюрюрге излемегенди анны ызындан сюрмегенди. Алай болса да джамиагъат къуллукъчула бла политикледен эссе миллетине кеб джарагъанды, аны бла байламлы кеб иш этгенди. Музыка джаны бла уллу джетишимлеге джетер ючюн кеб къыйын джолладан етгенди Творчество джолунда сюргюнчю халкъны келечиси болгъаны ючюн кеб тыйгъыч салыннганды.
Алагъа да къарамай Джанатай улу кеси сайлагъан джолну кеб къыйын айланчларындан етгенди.
Кечгюнчюлюкден Исмаилны юйдегиси биричи къайтханланы арасында бюолгъанды.
1958-чи джыл огъунакъ джангыдан ачылгъан Нальчикде музыка училищеге киреди.
Андан сора да Тбилиси шахарда консерваторияда окъуб андан сора да Совет аскерни тизгинлеринде юч джылны къуллукъ этгенди.Ол джылла бек къыйын тийгендиле, артыкъсыз да бек анны юй бийчесине Аслижаннга.Ол университетде окъуй тургъанлай,ишлеген да этиб айлыгъыны асламысын Исмаилгъа ашырыб тургъанды.

Корр: Исмаил ызына къайтхандан сора Нальчикде музыка театр ачылады. Ол джылладан башлаб ахыр кюнюне дери анда къуллукъ этиб тургъанды.
Аны сахнада биринчи профессионал джаны бла ролю Вердини «Травиата» деген операсында болгъанды.
Аны тышында да башха белгили «Алеко», «Искатели жемчуга» , «Паяцы»,
«Летучая мышь», «Цыганская любовь» деген
опералада ойнагъанды. Алай болса да ол роля бла белгили болмагъанды Исмаил халкъыны арасында. Аны этген иши керти да миллетге джуукъ болгъанды.
Анга халкъ культураны сакълаучу дерге толу боллукъду.
Исмаилча адамла кеб болсала бютеу миллетлени культуралары бир-бирине къатышхан заманда, халкъ ышаныргъа боллукъду бизни башхалагъа ушамагъан бай культурабыз емюрлеге сакъланныгъына. Исмаилны талай джыры бизни радиону фондунда да сакъланады.Ол кеси бу дуниядан кетсе да аны джырларын кебле унутмагъандыла. Ала бары да Къарачайны Малкъарны да алтын хазнасына киргендиле.

Категория: Статьи на родном языке | Добавил: Муссаулу (28.02.2011)
Просмотров: 638 | Рейтинг: 5.0/2
Всего комментариев: 0
Добавлять комментарии могут только зарегистрированные пользователи.
[ Регистрация | Вход ]