Четверг, 25.04.2024, 17:48
Приветствую Вас, Къонакъ
Главная » Статьи » Статьи на родном языке

АЛТЫН АУАЗ
« МИЛЛЕТИНЕ КЪУЛЛУКЪ ЭТГЕН»
Малкъар профессионал музыканы кенг атлам этиб башлагъаны Джеттеланы Мустафир бла Байчеккуланы Абидинни уллу къыйынлары киргенди.
Байчеккуланы Абидин 1940-чы джыл февралны биринде Кенделен элде туугъанды. Терт джыл болгъан джашчыкъ болуб миллети бла бирге кенчгюнчюлюкню азабын сынагъанды. Абидинни юйдегиси Къыргъызияда Фрунзе областны Ивановский районуну Сынташ элине тюшген эди. Ата Джуртуна 17 джыл болгъан джаш болуб къайтхан эди. Ол ачы джыллада огъунакъ Абидин халкъ творчествогъа,джырлагъа таурухлагъа уллу эс беле
эди.Онеки джыл болгъан сагъатында колхозда ишлеб кеси биринчи айлыкъ алгъан эди. Кеб да сагъыш этмей, юйюнде
кишиге джукъ айтмай, биринчи айлыгъына къобуз сатыб алгъан эди.
Музыка джаны бла Абидиннге Аллах уллу фахму берген ди. Ол къобуз алгъан кюнден башлаб аланы юйлеринде сабанлада ишлеб арыб келген адамла джыйылыб Абидинни къобузда ариу ойнагъанына сюйюб тынгылагъандыла. Аллында айтханыбызча фахмусуну кючю бла аны ойнаргъа киши юретмегенди. Кесини музыка сюймеклиги анга халкъ джырла бла бирге сингенди. Бир кесек замандан элде не къуанч той Абидинсиз болмагъанды. Арадан бираз заман кетгенден сора халкъ джырланы тамалына таяна Абидин « Сенге ариуум», « Билемисе къалай сюеме» деген джырланы джазады.
Сюргюнден Ата джуртларына къайтыб келгенден сора Москвада актерла хазырлагъан Щепкин атлы училищени малкъар студиясына киреди. Актерлукъгъа окъугъан заманында огъунакъ концертлеге, опералагъа джюрюб тургъанды аны бла да къалмай Москвада кеб музыкантла бла шагърейлик тутханды. Ол джыллада огъунакъ музыка бла кесгин кюреширге кесине борч салады. Студент заманында беш джылны ичине талай джангы джыр джазады. Аланы арасында « Джангы умутла», « Джаш къойчуну джыры» дагъыда башхала. Студент заманында огъунакъ поэтле Къулийланы Къайсын бла Зумакъулланы Танзиля бла танышады. Ол заманда миллети сюйюб тынгылагъан бир элчи Боташ улуну сезлерине джазылгъан « Сенге ариуум» деген джыр бюгюнлюкде халкъны аузундады ол а эм уллу багъады адамгъа. Театр училищени бошагъандан сора Абидин малкъар театрны актеру болуб ишлеб башлайды.Алай а музыкант болургъа мураты анга тынгы бермейди. Ол мурат бла Азербайджанны Баку шахарында халкъ консерваториягъа киреди. Анда ол белгили композиторла Амиров бла Гаджиевни юретгенлерин алады.
Джетмишинчи джыллада Байчекку улу къарачайда малкъарда да айтылгъан адамланы бири болады.Ол джыллада огъунакъ Къабарты- Малкъарны илму излем институтну къуллукъчулары бла бирге малкъар къарачай эллеге айланыб халкъ фольклорну джыйыб аланы ноталагъа салады. 1972-чи джыл « Эльбрус» китаб басмадан Абидинни биринчи джыр джыйымдыкъ китабы чыгъады. Вокал музыканы тышында да ол инструментал сочиненияла бла да кючлю кюрешгенди. 1973-чю джыл Абидин Германиягъа барады. Анда Советлени культура аралыгъында иш бередиле. Ол заманда немец классика музыка бла шагърей болады.Анда филармониялагъа барыб опералагъа башха концертлеге тынгылаб турады.Ол 1977-чи джыл ызына къайтыб келгенден сора культураны министерствосунда къуллугъун бардырады, андан сора республиканы хор обществосуна башчылыкъ этеди.Хор искусствону сыйын мийик дараджагъа чыгъарыр ючюн ол 1983-чю джыл сабийлеге аталыб республиканы авторларыны чыгъармаларын бирге джыйыб къабарты, малкъар орус тилледе джыр джыйым китаб чыгъарады. Ол музыка салгъан джырланы болгъан
джырчы да сюйюб джырлагъанды. Джетмишинчи джылланы аягъында Абидинни Совет Союзну композиторларыны союзуну членнге аладыла.1980-чы джыл "Эльбрус" китаб басмадан белгили малкъар поэт Къулийланы Къайсынны ариу сезлери бла экинчи джыр джыйымдыкъны чыгъарады.
Арт джыллада Байчекку улу малкъар халкъ музыканы юсюнден очерк бла кюрешгенди. Музыкагъа улллу юлюш къошханы ючюн анга Къабарты-Малкъар республиканы искусстволарыны махтаулу къуллукъчусу деген сыйлы ат берилгенди. 1985-чи джыл Абидин республиканы искусство бла литература джанындан премиясыны лауреаты болады. Ай медет, ауруу кючлеб 1986-чы джыл ашхы адам замансызлай арабыздан кетди. Джандетли болсун. Алай
болса да аны талай ариу джыры къарачайны малкъарны да джангы музыкасыны тамалын салгъан барыбызны да алтын хазнабызды.

Категория: Статьи на родном языке | Добавил: Муссаулу (09.03.2011)
Просмотров: 962 | Рейтинг: 5.0/2
Всего комментариев: 0
Добавлять комментарии могут только зарегистрированные пользователи.
[ Регистрация | Вход ]